Genetikle ilgili kavramlar
- Karakter: Bireyde görülen herhangi bir özelliğe denir.Örn:göz rengi , saç rengi vs.
- Gen: DNA da bulunan ve belirli bir özelliği ortaya çıkaran parçaya denir.Örn: ela göz rengi...
- Alel gen: Bir karakterin oluşumuna etli eden genlerin her birine denir.Örn: göz rengine etki eden iki alel gen vardır A ve a dır gibi
- Genotip: Bireyin sahip olduğu gen şeklidir örneğin gözrengi genotipi Aa gibi buradaki Aa genotiptir.aynı zamanda gen formülü de denmektedir.
- Fenotip: Bireyin genotipinin dışa vuruşudur dış görünüşüdür. Mesela ( A: mavi göz rengi a: yeşil göz rengi ) göz rengi genotipi Aa olan bir kişinin fenotipi mavi gözdür. Genotipiaa olan bir kişinin fenotipi yeşil gözdür.
- Dominant (baskın) gen: Tek başına ve başka bir çekinik genle yanyana geldiğinde kendini fenotipte gösterebilen gendir.Büyük harfle gösterilir.örn: A , D vb.
- Resesif (çekinik) gen: Sadece tek başına kendini gösterebilen genlerdir yani yanında dominant gen bulunursa kendini gösteremez.Küçük harfle göterilir.örn: a , d vs.
- Lokus: Kromozom üzerinde genlerin bulunduğu yerlerdir.
- Homozigot(arı döl=saf ırk): Bir karakter bakımından aynı alelleri taşıyorsa yani aynı tür genleri taşıyorsa buna homozigot döl denir.Örn:AA , aa , DD , dd gibi
- Heterezigot(melez döl=hibrit): Bir karaktere etki eden genlerin alellerinin farklı türle olmasıdır.Örn: Aa , Dd gibi
- Gamet: Üreme hücresidir.Örn: yumuta hücresi , sperm hücresi
- P1 dölü: Bir özellik bakımından homozigot olan ana-baba döldür.
- F1 dölü: P1 döllerinin çaprazlanmasıyla oluşan döllerdir.Tamamı melezdir.
- F2 dölü: F1 oğul döllerinin monohibrit çaprazlama yapılmasıyla oluşan döllerdir.
BAZI ÖNEMLİ FORMÜLLER
Bütün hibrit çaprazlamalarında:
2n = fenotip çeşidini
3n = genotip çeşidini
4n = çaprazlama sonucu, oluşacak fert sayısını verir.
n = heterozigot karakter çeşidi.
DEVAMI YAKINDA.....